Andrzej Deskur

Deskur Andrzej, ur. 20.I we wsi Ruda Talubska pod Gawrolinem, syn Jana (1778 - 1851), płka wojsk ros., i Barbary z Grzymałów (1802 - 1893), właśc. dóbr Sancygniów, Knyszyn i Iżykowice, szlachcic. Uczył się w szkole w Łukowie, nastepnie w gimn. warsz. na Lesznie, które ukończył 1 1842. Jak pisze Bronisław Deskur, już w szkole zetknął się z kółkami konspiracyjnymi.

 Do 1844 był zatrudniony w biurze Zarządu Komunikacji Lądowych i Wodnych jako aplikant, W 1844 - 1845 studiował w Brukseli na Wydziale Matematyczno - Fizycznym. Przerwał Studia, by wziąć udział w powstaniu. Uczestniczył w naradzie w Kuflewie nocą 19 II 1846. Po uzyskaniu 21 II od W. Dąbrowskiej wiadomości o powstaniu, usiłował przedostać się w Krakowskie, jednak w miejscowości Ryczywół został schwytany przez burmistrza Głowaczowa, Kazimierza Jurgaszkę. Za przynależność do spisku zgodnie z orzeczeniem KŚ z 21 II/3 III 1846 oddano go pod sąd wojenny i skazano na karę śmierci przez powieszenie. Egzekucja miała odbyć się 16 III tr. o godz. 10 na placu przed Cytadelą. Postawionemu pod szubienicę D. przekazano wiadomość o ułaskawieniu przez Paskiewicza i skazaniu na dożywotnie ciężkie roboty na Syberii. W tłumie znajdowała się siostra Antonina Deskurówna, której pozwolono pożegnać brata.

 W drodze na Sybir przebył tyfus. Po 6 miesiącach podróży znalazł się w Akatui. Wg. danych urzędowych przybył na katorgę w maju tr., co nie wydaje się prawdopodobne. OD 1851 przeniesiony został na osiedlenie (zamieszkał w gm. Kudeińskiej w gub. irkuckiej), w 1857 uzyskał zgodę na przeniesienie " na mieszkanie" do Permu. Ostatecznie zamieszkał w Wiatce, gdzie w grudniu 1858 na mocy amnestii uzyskał zgodę na powrót do Królestwa Poslkiego. !2 I 1859 otrzymał paszport na przjazd z Zytomierza do Zasławia, zapewne na grób ojca. Wrócił w rodzinne strony w 1860; 20 IV tr. zawarł związek małeżeński z siostrą stryjeczną Ksawerą z Deskurów (zm. 1894). Został członkiem Towarzystwa Rolniczego (od 3 II 1860). Związany z gronem sybiriaków, odnowił stosunki z K. Ruprechtem. Od brata Jana nabył dobra Sancygniów i Iżykowice, gdzie zamieszkał. Za udział w powstaniu 1863 (był naczelnikiem cyw. pow. miechowskiego, do 24 XI tr. organizatorem wojsk. woj. krak. współdziałał z gen. Hauke - Bosakiem) - został aresztowany w połowie lutego 1864 (wg. innych wersji w grudniu 1863). O jego "przestępczej działalności" władze najwidoczniej nie miały informacji, toteż skazano go jedynie na osiedlenie w m. Szadryń w gub. tobolskiej, bez utraty praw stanu i konfiskaty majątku; wrócił do rodzinnego Sancygniowa w 1867.
 Miał 2 synów: Józefa (1861 - 1915), malarza, i Antoniego (1862 - 1890), prawnika. Zm. w Knyszynie 14 VIII, pochowany jest w Sancygniowie. Testament przekazał m. in/ 10 tys. rb. dla Polskiej Akademii Umiejętności na stypendium im. Deskurów.

Andrzej Deskur po powrocie do Sancygniowa zaczął wszelkimi sposobami dążyć do podźwignięcia upadłego majątku. Jak pisze w nekrologu "S", szczególnie zadbał o lasy, które na skutek nieprzemyślanej gospodarki były mocno ogołocone. Zadbał również o szerzenie kultury na wsi.  W tym celu zgromadził (jedyną w okolicy) bibliotekę, "zawierającą wszystko, co się dziejów literatury ojczystej odnosi. Świecąc przykładem rządu i ładu swej okolicy, dbał o szerzenie tych cnót ekonomicznych w najbliższym swym otoczeniu, między ludem. Zamiłowany w budownictwie pomaga i uczy włościan dźwigać w miejsce dawnych drewnianych chat murowane, czasem zdobione, przestronne domy wiejskie, tak, iż o nim można powiedzieć, iż zastał Sancygniów drewnianym, a zostawił go murowanym".

We wspomnieniach co starszych mieszkańców Sancygniowa, Andrzej Deskur zachował się jako gospodarz nowoczesny, prowadzący racjonalną gospodarkę rolną i leśną (np. zalesił 500 ha powierzchni) Początkowo produkcję rolną oparł przede wszystkim na uprawie warzyw (marchwi, buraków) Dał się głównie jednak poznać jako znawca hodowli koni anglo-arabskich. Sprowadzał żniwiarki; u niego pracowała młocarnia parowa (do zbóż, bobiku i grochu). Był czołowym dostawcą mleka do miejscowej mleczarni. U niektórych gospodarzy w gminie pojawiły się, pod wpływem dziedzica żniwiarki, a nawet kieraty i młocarnie.

Andrzej Deskur po wojnie zamieszkał wraz z rodziną w Krakowie. Był żonaty ze Stanisławą z Kosseckich, właścicielką majątku Kocmazów na Podolu. Zmarł z Czorsztynie. Spoczął w grobowcu rodzinnym w Sancygniowie. Jego zmarła w 1995 roku żona również została pochowana w Sancygniowie.

Deskurowie mieli siedmioro dzieci, z których dwoje zmarło po urodzeniu. (Feliks i Józef 1924 i 1925). Pozostali żyją do dzisiaj. Najstarszy syn - Józef (ur. 1922), oraz Andrzej Maria (ur. 1924).