Pińczów

Pińczów - średniowieczne miasto rycerskie, założone zostało przez biskupa krakowskiego, Zbigniewa Oleśnickiego herbu Dębno. W połowie XVI wieku, za sprawą Mikołaja Oleśnickiego, Pińczów pełnił funkcję centralnego ośrodka Reformacji małopolskiej.

Szlak Braci Polskich - Facebook

W listopadzie 1550 roku wypędził Oleśnicki z miasta paulinów i zreformował demonstracyjnie kościół; usunął zeń i spalił obrazy, relikwie i sprzęty liturgiczne. Dnia 25 listopada Jakub Sylwiusz odprawił w kościele popaulińskim pierwsze publiczne nabożeństwo protestanckie. W budynkach poklasztornych umieszczono gimnazjum pińczowskie, będące nowoczesną szkołą humanistyczną wzorowaną na podobnych w Europie Zachodniej, z rozbudowanym programem nauczania języka polskiego.

W latach 1558-1562 czynna była w mieście drukarnia Daniela z Łęczycy, z którego oficyny wyszło kilkadziesiąt tytułów, w tym dwa dzieła Andrzeja Frycza Modrzewskiego. W Pińczowie ostatnie lata życia spędził Jan Łaski, znany na Zachodzie jako Johannes a Lasco, jedyny Polak, któremu przyznaje się status reformatora Kościoła. W intelektualnym środowisku ówczesnego Pińczowa, z inicjatywy Jana Łaskiego, dokonano pełnego tłumaczeniem Biblii z języków oryginalnych: hebrajskiego i greckiego na język polski, głównie wysiłkiem profesorów pińczowskiego gimnazjum; dzięki wsparciu finansowemu Mikołaja Radziwiłła Czarnego tłumaczenie ukazało się drukiem w 1563 roku w Brześciu Litewskim (z racji miejsca wydania przekład nazwano Biblią brzeską).

W początkach lat 60. XVI wieku, po okresie gwałtownych sporów religijnych, nastąpił rozłam w Kościele kalwińskim, z którego wyodrębnił się ruch Braci Polskich zwanych arianami, wyróżniający się odrzuceniem dogmatu Trójcy św. (antytrynitaryzm). Kres ośrodkowi reformacyjnemu w Pińczowie położył biskup krakowski Piotr Myszkowski, który w 1586 roku kupił miasto od synów Mikołaja Oleśnickiego. Biskup natychmiast przystąpił do rekatolizacji Pińczowa; usunął z miasta arian i sprowadził wygnanych w połowie wieku paulinów.