Wyzwolenie Sancygniowa

Wyzwolenie Sancygniowa (i gminy) miało miejsce 14 stycznia 1945 roku. Deskurowie opuścili dwór parę dni wcześniej. Wkroczenie wojska poprzedziły parodniowe walki, których odgłosy wszyscy słyszeli. Cześć mieszkańców te dni przesiedziała w schronie, inni w ogóle nie wychodzili z domów. Z wydarzeń poprzedzających dzień 14 stycznia odnotujmy: ostrzelanie przez samolot ludzi idących stawiać płoty przeciwsiężne, ostrzelanie zabudowań Emila Nowaka; jedna za zrzuconych bomb zabiła Zofię Plebańską i jej dziecko; raniony w nogę został Sławek Horyń.

Po wyzwoleniu Sancygniów dalej pozostawał gminą (wójt od 1944 do 1950 - Jakub Gajewicz). Z gminy musiał odejść sekretarz Roman Bojko; pisarzem został Edward Matysek. Powołano MO, Zarząd Gminy, Prezydium Gminnej Rady Narodowej i GRN-y.

Na początku sprawowania nowej władzy (ludowej) gmina uchwaliła listę osób przeznaczonych do odznaczenia za zasługi w walce z okupantem. 15 lipca 1945 r., na sporządzonej liście znaleźli się ci, którzy zdaniem władzy, "odznaczyli się nadzwyczajną odwagą" w czasie okupacji i ci, "którzy brali udział we wszystkich akcjach porządkowych na terenie trzech gmin, działając w myśl wskazówek Dowództwa Polskiego Korpusu Bezpieczeństwa".

Do odznaczenia wytypowano:

    Feliks Marzec
    Franciszek Podsiadło
    Julian Śliwiński
    Julian Bogdan
    Mieczysław Nowalski
    Stanisław Klamiński
    Mieczysław Stanek

Według protokołu wymienieni brali udział w akcjach: w Sielcu, Skalbmierzu i na szosie Kazimierza Wielka-Pińczów. Za "zasługi położone w czasie okupacji oraz w pierwszych dniach odrodzenia Państwa Polskiego" postanowiono odznaczyć: Pawła Wróbla, Władysława Nowalskiego. ("Obaj wymienieni przez cały czas okupacji niemieckiej magazynowali u siebie broń i organizowali bojówki przeciwko Niemcom, a ponadto wszystkie zebrania konspiracyjne odbywały się tychże") , Michała Bartosika, Eugeniusza Bartosika (nauczyciel ze Stępocic), Józefa Kulę, Edwarda Baksalarę (obaj za rozbrojenie Niemców, gestapowców w Działoszycach"). Wyżej wymienieni brali udział w powstaniu i w walkach z Niemcami w Sielcu i w Sklabmierzu w lipcu 1944 roku.

Gmina jednak musiała się przed wszystkim zająć problemami bieżącymi, a tych po wojnie nie brakowało. Pilnymi sprawami  były remonty szkół, terminowe ściąganie podatków. Październikowe posiedzenie gminnej rady to temat obowiązkowych dostaw; na zebraniu tym radni wyrazili swój sprzeciw wobec uchwał PRN w Pińczowie, w której oskarżono Władysława Książka o rzekomą działalność faszystowską podczas wojny.

"Wieś i parafia Sancygniów. Zarys dziejów'
Edward Kula
 
     
Opublikowane: 15.11.2012 I str. 179,180,181,182,183,184.