Rodzina Firlejów

 Listę właścicieli po dawnym rodzie Sancygniowskim otwiera Jan Firlej (1512 - 1614), z którym (prawdopodobnie)  znał się Jakub Sancygniowski; szczególnie to dotyczy okresu wyboru pierwszego elekcyjnego króla Polski (1573, kiedy wówczas obaj  aktywnie działali.

Przybliżmy zatem sylwetkę Jana Firleja, którego dokumenty na pewno umieszczają w Sancygniowie. Jego ojcem był również Jan Firlej, marszałek wielki koronny, matka zaś Zofia Banarówna, kasztelanka sądecka. Jan Firlej był mocno związany z obozem reformacyjnym ( najpierw pozostawał w obozie luteran, następnie kalwinów, w którym uczestniczyła bardzo aktywnie znaczna część ówczesnej małopolskiej szlachty. Jan Firlej ("sancygniowski") wychowywał sie w atmosferze domu  kalwińskiego. Był człowiekiem wykształconym, podobnie jak jego dwóch braci. Studiował w Altdorfie i w Lipsku, następnie w r. 1590 wraz z bratem Piotrem - w Padwie i w Rzymie. Jan z czasem przyjął katolicyzm i stał się wiernym synem Kościoła. Oprócz Sancygniowa był właścicielem wielu innych wsi, m. in. Dąbrowicy, Janowca, Lubartowa, Kocka. Ożenił się w r. 1600 z Gartrudą Opalińską, mieczników - na wielką koronną, córką potężnego marszałka wielkiego koronnego. Aktywnie uczestniczył w życiu publicznym kraju, m. in. był podskarbim wielkim koronnym (1590), kasztelanem wojnickim (1613), posłem do Francji (1573), starostą lubelskim, marszałkiem wielkim koronnym, posłem na sejm pacyfikacyjny w 1589 roku i sejm w roku 1590. Z opalińską miał trzy córki i dwóch synów: Henryka, późniejszego biskupa poznańskiego i Jędrzeja, późniejszego starostę kazimierskiego, bohatera spod Chocimia (1621).

Dla uzasadnienia przejęcia Sancygniowa przez Firlejów warto jeszcze wrócić do ważnego epizodu z życia ojca Jana Firleja. Jan Firlej (senior) był widoczny w czasie elekcji Henryka Walezego na króla Polski. Właśnie to on ogłosił nominację Francuza na tron Polski - 16 maja 1573 roku, mimo że by; jego politycznym przeciwnikiem. W czasie zaprzysiężenia, nie zdejmując nakrycia głowy, zbliżył sie do ołtarza i zażądał od Walezego odrębnej przysięgi ("Iurabis aut non regnobis": przysięgniesz albo nie będziesz rządzić). Król wtedy odpowiedział: "Conservare curabo": dołożę starań, by jej przestrzegać. Firlej na arenę polityczną wstąpił za bezkrólewia po Batorym. W czasie wojny inflanckiej (1600 - 1602) położył wielkie zasługi dla kraju, zwłaszcza w okresie trudności z wypłatą żołdu dla wojska (zastawił na ten cel własne dobra).

Nazwisko Firlej pojawi się jeszcze raz w dokumentacjach kościelnym, mianowicie wSancygniów, Her Łodzia protokole powizytacyjnym kościoła sancygniowskiego w roku 1618. Wówczas to biskup - wizytator na początku uwag o parafii napisał: "murowany kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła i pod patronatem prawnym panów Firlejów". W 1618 r. Jan Firlej, pierwszy po Sancygniowskich właściciel wsi juz nie żył. Uwaga w dokumencie: "pod patronatem panów Firlejów" jest dość zagadkowa; liczba mnoga nazwiska dowodziłaby może, iż w tym roku nie było jeszcze konkretnego właściciela majątku, a wsią zarządzał ktoś w imieniu rodziny Firlejów. A może wizytator (i pleban) nie znali dokładnie jego jego imienia? Po zmarłym w 1614 r. Janie pozostało dwóch braci, z których jeden był osobą duchowną i zapewne nie mógł bezpośrednio zarządzać wsią. Drugi syn, Jędrzej, mógł rolę dziedzica pełnić i za siebie i za brata, a w jakiejś mierze i za siostry. Przypuszczać by można, że według prawa spadkowego, właścicielem Sancygniowa mógł być zatem Jędrzej Firlej ( w rejestrze poborowym województwa krakowskiego z roku 1629" czytamy, że w tymże roku pobór ze wsi płacił...Jan Firlej. (oddał za pobór część swej ziemi R.P.)

Kasper  Niesiecki pisze, że Jędrzej Firlej ożenił się z Teresą Warszycką, również pochodzącą z rodu magnackiego. Ożenek ten otwierałby późniejsze związki Sancygniowa z Warszyckimi po kądzieli. Przyjmując taka linię postępowania, w "spisie" dalszych następców związku pana Jędrzeja Firleja z Teresą Warszycką natkniemy się na nazwisko Męcińskich ( prawnuczka Jędrzeja, Teofilia Firlej, wyszła za mąż za Jana Męcińskiego).