Księga Pamiątkowa Wsi Sancygniów cz. II

W 1914 roku wybuch I wojny światowej - 1 sierpnia 1914 r austryjaki od Działoszyc przez Sancygniów w stronę Polichna wybudowali kolej konną dowożąc tą koleją uzbrojenie, oraz duże armaty na linię frontu przeciw Rosjanom; z legendy wynika że ta zainstalowana[?] armata nie dała dużych rezultatów, ponieważ wywiad rosyjski tą armatę zagwożdził [zablokował np. jej wylot - admin] i po pierwszym strzale armatę rozerwało, a front rosyjski z pod [?] przesuwał się znów w stronę Krakowa.

Pierwsza wojna światowa była wojną państw: Rosja, Niemcy, Autria - Węgry. W 1772 r. I - szy rozbiór Polski, 1792 II rozbiów Polski, 1794 III rozbiór Polski; Polska jako państwo przestała istnieć, ale duch narodu polskiego, honor, wiara pozostała, co dało znać o sobie jak: 1971 Konstytucja 3 Maja, 1794 Racławice, Maciejowice, Olszynka 1830, 1848 r., 1863 r. i wiele innych wyzwań wyzwolenia dla narodu polskiego.

Bardzo dużo Polaków zginęło i ich dowódców gdzie historia tych Polaków nie zapomniała. 1905 r. wojna Rosyjsko - Japońska przyczyniła się do osłabienia swej zaborczości co do Polski; zmuszona była sprzedać Amerykanom Alaskę za 9 miliardów dolarów.

Niemcy jako zaborca ziem polskich miał kłopoy z Francją i też na naszych zaborczych ziemiach. Cesarstwo Austro - Węgry - duża wspólnota krajów wchodząca w skład Cesarstwa, dawnych różnych narodowości; z opowiadań wynika że tam ludziom dobrze się żyło, nawet i Polakom;

Te trzy cesarstwa: Rosja, Niemcy, Autro - Węgry zaczęły się między sobą skłócać politycznie i dospodarczo. Gdzie w pierwszej połowie 1914 roku zabito Cesarza Józefa Franciszka Autro - Wegierskiego; 1 sierpnia 1914 wybuchła I-sza wojna światowa.

Teren Sancygniowa był pod zaborem Rosjan podczas I - szej wojny światowej; była przepychanka różnych bitew: Rosjan, Niemców, Austriaków, gdzie nawet były wykopywane okopy od Plebanii kaścielnej w kierunku lasu [?] w stronę Teodorowa - Zielony; obecnie dziś można spostrzec okazy tych okopów w lesie "Wierówki"; trasa zbudowana przez Austriaków od Sancygniowa w stronę Stępocic - dziś nie istniejąca.

Lata 1914 - 1918 Naród Polski w imię Ojczyzny Honoru i Wiary patriotycznie i wojskowo zaczął się organizować nad odzyskaniem niepodległości Polski, utworzeniem różnych informacji wojskowych i gospodarczych, powstanie Legionów Polskich; w końcu października 1918 roku rozbrojenie posterunku niemieckiego przez Legionistów Polskich w Sancygniowie a już 11 listopada 1918 roku w Układzie [?] ogłoszono że Polska jest państwem wolnym. W Cesarstwie Rosyjskim nastąpiły duże zmiany bo w październiku 1917 r. władze Cara obalono, powstał rząd "Bolszewicki Rosji" potajemnie bolszewiki nie chcieli sie zgodzić na oddanie zabranych ziem Polsce i zaczęli rościć pretensje do tych ziem; Polacy orientują się sytuacją jaka może nadejść od strony wschodu, zaczęli się schodzić wojskowo i uzbrajać i znów przyszła wiadomość że Niemcy też nie wyrażają zgody na oddanie nam zabranej ziemi zachodnich. Polacy i cała Polska była bardzo wyczerpana gospodarczo przez tyle lat zaboru, ale tylko duch narodowy w patriotyźmie stał się ostoją dla Polaków. Polacy wszyscy mali i duzi wiedzieli że pod zaborem austriaków od zachodu do Krakowa jest tam Komendantem Józef Piłsudski a na zachodzie w Poznańskiem generał Józef Haller cała nadzieja Polaków była skupiona w tych dwóch dowódcach oraz tych oficerów polskich którzy służyli obowiązkowo u zaborców. Szybka organizacja wosjkowa, gospodarcza, powołania do wojska starych żołnierzy oraz młodsze roczniki do 1901 roku; uzbrojenie różne; różne rodzaje karabinów, kiepskie obuwie a nawet nie było poasów do karabinów a żywności tez było brak, ale to wszystko szło dobrze aby wywalczyć wolność Polski.

Drużyna Legionistów w Sancygniowie ćwiczyła na drodze obok kuźni dworskiej, obecnie dzieś to dom mieszkalny Góraka Józefa.

Wszyscy pojechali, żołnierze, legioniści i powołani do służby wojskowej.

I powstała wojna Polsko - bolszewicka.

Gdzieś około 17 - 18 sierpnia 1920 roku będąc z ojcem na wsi zauważyłem jak ludzie Sancygniowa wylatuja na drogę krzyczeli z radości, płakali, tańczyli ze sobą, pytając się ojca co się stało że tyle radości na wsi, ojciec odpowiedział mi że Polska i Warszawa jest wolna że Komendant Piłsudski pobił Bolszewików.

Powracali z wojny Polsko - Bolszewickiej jako legioniści: Frańczyk - Ewinów, Grygiel Andrzej - Opatkowice, Burzyński [?] Ludwik, Suwała Władysław, Bronisław, Józef, Bąk Józef, Orkisz Bolesław, Orkisz Antoni, Błaszkiewicz [?], Leks Stefan, [?]Franciszek, do chwili obecnej już nie żyjących. Nie powrócił do ojczyzny: Kocel Kazimierz.

Różne ich były wspomnienia, opowiadania, ale jedno pozostało w nich Honor Ojczyzny i wiara, ale żaden z nich nie doczekał na co zasłużył bo ciężkie to były czasy. Posiadali książeczki wojskowe, a w nich zapis gdzie staczali bitwy, w miejscowościach wschodnich Polsko - Bolszewickich, książeczki te musiały głęboko schować, a nawet nie przyznając się że w tej wojnie brali udział.

W Sancygniowie nie było żadnej szkoły podstawowej, dopiero w 1915 r. powstała szkoła podstawowa; ta szkoła była w wynajętym budynku mieszkańca Sancygniowa Czesnego Jacentego, obecnie dzieś na tym placu znajduje się budynek Remizy Strażackiej. Kierownikiem tej szkoły był Kołpak Stanisław; W 1920 roku, szkoła podstawowa 4 klasowa przensiona do zabudowań Bąka Jan; kierownikiem tej szkoły był Malik Ludwik, a kierownik szkoło Kołpak Stanisław przeniósł się do szkoły podstawowej w Działoszycach;  W 1936 r. szkoła mieściła się już u mieszkańca Sancygniowa Zawartki Władysława i Laksa Józefa do 28 czerwca 1939 roku; kierownikiem tej szkoły zawsze był Malik Ludwik choć był inwalidą bo nie posiadał lewej ręki, tylko prawą, cieszył się dobrą opinią na wsi i dużym zaangażowaniem w oświecie, kulturze wsi i wychowaniu młodzieży a nawet starszym pokoleniu.

Organizował kursy wieczorowe tych ludzi którzy nie umieli czytać i pisać, oraaz wychowanie młodzieży. Coraz więcej dzieci przybywało do szkoły podstawowej; otrzymywał do swej pracy w szkole nauczycieli jako pomoc fachowa, dodając do tego że we wsi Biedrzykowice też powstała szkoła podstawowa I i II klasy dla dzieci ze wsi Biedrzykowice w budynku wynajętym u lokalnych mieszkańców.

W 1936 roku we wsi Sancygniów odbyła się komasacja gruntów; grunty szkolne wchodziły w skład komasacji gdzie wybrano teren pod budowę szkoły w Sancygniowie; te grunty około 2,00 ha położone obok gruntów Parfii Rzymsko - Katolickiej, że tu powstanie szkoła, grunty te dzierżawił kierownik Malik Ludwik.

Na zebraniu Gmiennej Rady w Sancygniowie w tym to roku padł wniosek z innym miejscami jak: Biedrzykowice, Opatkowice, Iżykowice i też Sancygniów. Chciano aby szkołę wybudowano w Sancygniowie 7 klasową aby dzieci z tych miejscowości mogły z niej korzystać. Zaproszona na Sesję Rady Deskura Andrzeja właściciela majątku Sancygniów, bo już wiedziano gdzie ona może powstać; po różnych dyskusjach na teren budowy nowej szkoły Deskur Andrzej wyraził zgodę na oddanie 1,00 ha ziemi pod szkołę oraz drzewo i tak przystąpiono do budowy nowej szkoły podstawowej w Sancygniowie; ludność tychże wsi przyszła z pomocą w czynach społecznych oraz ze składką szkolną aby tą szkołę podstawową 7 klasową wybudować.

W dniu 20 sierpnia 1939 roku, odbyła się wielka uroczystość poświęcona celem oddania szkoły podstawowej w Sancygniowie, już w komplecieże w dniu 1 września 1939 r., zaczynając lekcję w nowej szkole; była to duża radość dla wszystkich uczestników tej imprezy wspaniałej.

Lecz 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa; Niemcy hitlerowcy napadły na Polskę, ale szkoła pozostała i dzieci się w niej uczyły, powiększając siłę fochową nauczycieli różnych dziedzin wychowawczych, a kierownik szkoły był zawsze niestrudzony Malik Ludwik, przepracował w swym zawodzie 45 lat; przeszedł na emeryturę.

W 1946 - 47 roku do tej szkoły podstawowej przybudowano budynek ceglany na kancelarię szkoły oraz zamieszkania dla kierownika szkoły, oraz budynek gospodarczy. W zamian sprzedano 2,00 ha ziemi szkolnej na potrzeby tej budowy, obecnie znajduje się gospodarstwo Głąbia Jerzego.

Opublikowano: 08.10.2016 r.